Elektrik sayaç panosu, bir binanın veya tesisin elektrik tüketimini ölçmek, dağıtımını kontrol etmek ve güvenliği sağlamak için kullanılan bir elektrik dağıtım ünitesidir. Bu panolar, elektrik sayacı, sigortalar, kesiciler, akım trafoları ve bağlantı baraları gibi bileşenleri içerir.
Sayaç Panosunun Temel Görevleri
- Elektrik Tüketimini Ölçmek
- Elektrik sayacı, aktif ve reaktif enerji tüketimini kaydeder.
- Abonelik bazında veya genel kullanım (ortak alanlar, merkezi sistemler) için kullanılabilir.
- Elektrik Dağıtımını Yönetmek
- Panodan çıkan hatlar, dairelere, makinalara veya farklı bölümlere elektrik dağıtır.
- Güvenlik Sağlamak
- Aşırı yük, kısa devre ve kaçak akıma karşı sigorta, termik manyetik şalter (TMŞ) veya kaçak akım rölesi gibi koruma elemanları bulunur.
- Trafolu Ölçüm (Yüksek Güçler İçin)
- X5 panolarda akım trafoları (CT) kullanılarak yüksek akımlar ölçülür (40 kW üzeri sistemlerde).
1. X5 Sayaç Panosu İçinde Neler Bulunur?
X5 sayaç panosu, genellikle yüksek güçlü trifaze tesisatlarda (örneğin sanayi, iş yerleri veya büyük apartmanlar) kullanılır. İçindeki temel bileşenler:
- X5 Trifaze Elektrik Sayacı (Trafo bağlantılı ölçüm yapar).
- Akım Trafoları (10VA Cl:0.5 Mühürlü Akım Trafosu – 5A çıkışlı) → Yüksek akımları ölçülebilir seviyeye düşürür.
- Kesici ve Şalterler (Sigorta, anahtar, kontaktör).
- Baralar ve Bağlantı Terminalleri.
- Topraklama ve Nötr Baraları.
- Koruma Röleleri (Aşırı akım, kaçak akım vb.).
2. Trifaze (Üç Fazlı) Sayaç Panoları
Trifaze sistemlerde iki temel sayaç bağlantı türü vardır:
- Direkt (Doğrudan) Bağlı Trifaze Sayaç
- Trafolu (X5) Trifaze Sayaç
a) Direkt Bağlı Trifaze Sayaç (Düşük Güçler İçin)
- Maksimum Güç Sınırı: Genellikle 15 kW’a kadar kullanılır.
- Akım Sınırı: Standart sayaçlar 80A’e kadar ölçüm yapar (0-40 kW aralığında).
- Bağlantı: Şebeke gerilimi ve yük akımı doğrudan sayaca gelir.
b) X5 Trafolu Trifaze Sayaç (Yüksek Güçler İçin)
- Kullanım Alanı: 40 kW üzeri tesisatlarda (örneğin fabrikalar, AVM’ler, büyük siteler).
- Çalışma Prensibi: Akım trafoları (CT) ile yük akımı 5A seviyesine düşürülerek ölçüm yapılır.
- Avantaj: Çok yüksek akımları (500A, 1000A vb.) ölçebilir.
3. Hangi Güçte Hangi Sayaç Kullanılır?
| Güç Aralığı | Sayaç Tipi | Bağlantı Şekli |
|---|---|---|
| 0 – 15 kW | Direkt Trifaze Sayaç | Doğrudan bağlantı |
| 15 – 39,9 kW | Kombi Sayaç (Ticarethane) | Doğrudan bağlantı |
| 40 kW ve üzeri | X5 Trafolu Sayaç | Akım trafosu zorunlu |
4. Kombi Sayaç
- Kombi sayaçlar, genellikle ticari aboneliklerde ( küçük işletme) kullanılır.
- Trifaze Kombi Sayaç: 15-39,9 kW arası küçük işletmelerde kullanılır. 40 kW üzeri X5’e geçilir.
5. Önemli Notlar
- X5 sayaç panolarında mutlaka akım trafosu ve koruma elemanları kullanılmalıdır.
- Direkt bağlı sayaçlarda kablo kesiti ve sayaç akım kapasitesi aşılmamalıdır.
- 40 kW üzeri tesisatlarda trafolu ölçüm (X5) zorunludur.
Eğer projeniz için uygun sayaç seçimi konusunda tereddütleriniz varsa, elektrik mühendisine veya dağıtım şirketine danışmanız önerilir.
